Η ταινία Batman Returns, που κυκλοφόρησε το 1992, είναι η δεύτερη σκηνοθετική προσπάθεια του Tim Burton στον κόσμο του Batman, μετά την τεράστια επιτυχία του Batman (1989). Το φιλμ ξεχωρίζει για το ιδιαίτερο καλλιτεχνικό του στυλ, τη βαθιά εστίαση στους χαρακτήρες, και την πρωτοποριακή χρήση τεχνικών παραγωγής. Ας εξετάσουμε τη δημιουργία της ταινίας και όλες τις λεπτομέρειες που την καθιστούν μοναδική.

Η ανάθεση στον Tim Burton

Μετά την επιτυχία του πρώτου Batman, η Warner Bros. ήθελε άμεσα μια συνέχεια. Ο Tim Burton, αν και αρχικά διστακτικός να επιστρέψει, δέχτηκε όταν του δόθηκε μεγαλύτερη δημιουργική ελευθερία. Ο Burton, γνωστός για τη γοτθική του αισθητική, αποφάσισε να επικεντρωθεί περισσότερο στους κακούς και στις θεματικές της μοναξιάς και της ταυτότητας.

• Το σενάριο γράφτηκε από τον Daniel Waters, που είχε προηγουμένως δουλέψει στο σκοτεινό teen movie Heathers. Ο Waters επανέφερε τον Penguin ως τραγική φιγούρα και δημιούργησε μια νέα εκδοχή της Catwoman ως δυναμικής, φεμινιστικής ηρωίδας.

Η παραγωγή

Η παραγωγή της ταινίας ξεκίνησε το 1991 και ήταν μια από τις πιο ακριβές της εποχής, με προϋπολογισμό που ξεπέρασε τα 80 εκατομμύρια δολάρια. Τα περισσότερα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν σε στούντιο στην Καλιφόρνια, καθώς το Gotham City κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου ως ένα τεράστιο σκηνικό.

Σκηνικά

• Το Gotham City σχεδιάστηκε από τον Bo Welch, ο οποίος αντικατέστησε τον σχεδιαστή του πρώτου φιλμ, Anton Furst. Το σκηνικό ήταν πιο θεατρικό και εφιαλτικό, με τεράστιες δομές και αγάλματα που έδιναν έναν σουρεαλιστικό τόνο.
• Η έμπνευση προήλθε από τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και ταινίες όπως το Metropolis.

Κουστούμια

• Τα κουστούμια σχεδιάστηκαν από τη Mary E. Vogt. Το κοστούμι του Batman διατήρησε τη θωρακισμένη αισθητική του πρώτου φιλμ, ενώ το κουστούμι της Catwoman ήταν φτιαγμένο από λάτεξ και ραμμένο ώστε να μοιάζει “χειροποίητο”. Ήταν τόσο στενό που η Michelle Pfeiffer έπρεπε να λιποθυμάει σε μερικές σκηνές λόγω περιορισμένης αναπνοής.

Η επιλογή των ηθοποιών

• Μάικλ Κίτον: Επέστρεψε στον ρόλο του Bruce Wayne/Batman, αφού έπεισε τον Burton ότι θα μπορούσε να εξερευνήσει την πιο εσωτερική, ανθρώπινη πλευρά του χαρακτήρα.
• Μισέλ Φάιφερ: Αρχικά, ο ρόλος της Catwoman προοριζόταν για την Annette Bening, αλλά εκείνη αποχώρησε λόγω εγκυμοσύνης. Η Pfeiffer πήρε τον ρόλο και πρόσθεσε τη δική της ευαισθησία και σαγήνη στον χαρακτήρα.
• Ντάνι Ντε Βίτο: Ο Burton επέλεξε τον De Vito για τον Penguin επειδή θεωρούσε ότι μπορούσε να ισορροπήσει την απόκοσμη και κωμική φύση του χαρακτήρα.
• Κρίστοφερ Γουόκεν: Υποδύθηκε τον Max Shreck, έναν πρωτότυπο χαρακτήρα που αντιπροσώπευε τη διαφθορά και την απληστία.

Ειδικά εφέ και τεχνικές γυρισμάτων

Η ταινία χρησιμοποίησε συνδυασμό πρακτικών εφέ και οπτικών τρικ, καθώς οι τεχνολογίες CGI εκείνη την εποχή ήταν περιορισμένες.

Πιγκουίνοι και Ειδικά Εφέ

• Στις σκηνές με πιγκουίνους χρησιμοποιήθηκαν πραγματικοί πιγκουίνοι, αν και για της επικίνδυνες σκηνές χρησιμοποιήθηκαν animatronics και μοντέλα με τηλεχειρισμό.
• Οι ειδικοί έστησαν σκηνικά με χαμηλή θερμοκρασία για να είναι άνετα τα ζώα.

Καταδιώξεις και μάχες

• Το Batmobile αναβαθμίστηκε με νέες λειτουργίες, ενώ οι σκηνές καταδίωξης γυρίστηκαν με προσομοιώσεις μινιατούρων.
• Οι μάχες του Batman με τους κακούς γυρίστηκαν με πρακτικές τεχνικές, ενώ η Pfeiffer εκτέλεσε πολλές από τις σκηνές της Catwoman χωρίς κασκαντέρ.

Μουσική

Η μουσική της ταινίας, που υπογράφεται από τον Danny Elfman, είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της. Ο Elfman δημιούργησε ένα πιο συναισθηματικό και σκοτεινό μουσικό θέμα για να αντικατοπτρίζει τη βαθιά ψυχολογική φύση της ταινίας.

Προκλήσεις και παρασκήνια

• Διαμάχες με τη Warner Bros.: Η σκοτεινή φύση της ταινίας προκάλεσε ανησυχία στο στούντιο, το οποίο φοβόταν ότι θα αποξενώσει το κοινό.
• Η Michelle Pfeiffer σε δράση: Η ηθοποιός πέρασε μήνες μαθαίνοντας ακροβατικά και χρήση μαστιγίου για να αποδώσει ρεαλιστικά τον ρόλο.
• Ο Tim Burton και ο Penguin: Ο σκηνοθέτης δούλεψε στενά με τον Danny De Vito για να δημιουργήσει έναν τραγικό χαρακτήρα που ισορροπεί ανάμεσα στο αποκρουστικό και το συμπαθητικό.

Η κληρονομιά της ταινίας

Παρόλο που η ταινία δεν έφτασε τα εισπρακτικά επίπεδα του προκατόχου της, έλαβε αναγνώριση για την καλλιτεχνική της αξία. Η εικόνα της Catwoman της Michelle Pfeiffer παραμένει εμβληματική, ενώ ο Penguin του De Vito θεωρείται μια από τις πιο μοναδικές ερμηνείες κακού στον κινηματογράφο. Η σκοτεινή θεματολογία και η γοτθική αισθητική του Tim Burton άνοιξαν τον δρόμο για πιο σοβαρές και ενήλικες αφηγήσεις στις ταινίες υπερηρώων.

Συμπέρασμα

Το Batman Returns δεν είναι μόνο μια ταινία υπερηρώων, αλλά και μια πολυεπίπεδη καλλιτεχνική δημιουργία που ξεπερνά τα συμβατικά όρια του είδους. Η προσοχή στη λεπτομέρεια, η πρωτοποριακή σκηνοθεσία και οι ατμοσφαιρικές ερμηνείες την καθιστούν μια από τις πιο ιδιαίτερες ταινίες του κινηματογραφικού Batman.